Guggenheim museum – Bilbao

Over een scheef museum

Bilbao Guggenheim Museum

Spanje staat sinds lange tijd in de top-5 populairste vakantiebestemmingen van Belgen. Het grappige is dat we vrijwel altijd naar dezelfde plekken gaan: de kustlijnen, de Canarische Eilanden, Barcelona, de Balearen en in mindere mate Madrid en Valencia. Een stad die zich recent wat meer op de kaart heeft weten te zetten is Bilbao. Dat heeft voor een deel te maken door een architecturaal hoogstandje: het Guggenheim Museum.

Een vreemde plek voor een Guggenheim Museum

Guggenheim museum Bilbao

Bilbao is de grootste stad van de Spaanse regio Baskenland, de regio die direct associaties oproept met de terreurbeweging ETA. De afscheidingsbeweging strijdt sinds 1959 voor een onafhankelijk Baskenland en is verantwoordelijk voor een reeks bloedige aanslagen. Dit heeft zijn sporen nagelaten. Begin jaren tachtig was Bilbao een nietszeggende, in crisis verkerende industriestad. Het is verbazingwekkend dat juist deze stad één van de vijf steden ter wereld is met een eigen Guggenheim Museum.

De Baskische regering wilde begin jaren negentig Bilbao van zijn negatieve imago af. Dat in dezelfde periode de Salomon R. Guggenheim Foundation op zoek was naar een nieuwe locatie om collecties te exposeren, was een zeer gelukkig toeval. De onderhandelingen om het Guggenheim naar Bilbao te krijgen liepen in het begin vrij stroef. Mede door een subsidie van  166 miljoen euro wist Bilbao de fondsbeheerders dan toch te overtuigen. In 1991 werden bouwcontracten getekend en in 1997 werd het museum door Koning Juan Carlos I officieel geopend.

Computerbarock

Een van de oorspronkelijke schetsen

Het Guggenheim Museum is een kunstwerk op zich door de deconstructivistische vormgeving. Het bouwwerk bestaat uit een verzameling willekeurig bij elkaar geplaatste vlakken en verwrongen lijnen die samen de indruk wekken dat de constructie ieder moment in elkaar kan zakken. De Canadese architect Frank Gehry (ook bekend als de architect van het Dancing house) ontwierp het welvende gebouw eerst, op ouderwetse wijze, met de hand. Hij liet zich in dit proces onder meer inspireren door de film Metropolis van Fritz Lang en de beeldhouwwerken van Brancusi. Daarna gaf hij zijn tekeningen door aan zijn medewerkers, die het vervolgens met computerprogramma’s bewerkten en verbeterden. In die zin is het meesterwerk van Gehry een mooi voorbeeld van computerbarok –welvende architectuur die met behulp van digitale technieken wordt ontworpen.

Computerbewerking oorspronkelijke schets

Nadat het ontwerp was goedgekeurd, verrees in een mum van tijd een glazen en kalkstenen futuristisch bouwwerk met een bijna verblindende titanium coating. Het gebouw heeft een oppervlakte van 24.000 vierkante meter, waarvan 11.000 vierkante meter als expositieruimte in gebruik is. Het hart van het museum bestaat uit een 50 meter hoog atrium van waaruit je de expositieruimtes kunt bezoeken. De ruimtes zijn georganiseerd in drie etages die met elkaar verbonden zijn met een systeem van aan het plafond opgehangen wandelpaden, glazen liften en traptorentjes.

Binnen en buiten

“Mama”

In de negentien verschillende kunstzalen vind men naast de vaste collecties bestaande uit kunstwerken van Dalí, Magritte, Picasso en Warhol ook tijdelijke exposities. Zo hing in een van de ruimtes een grote tentoonstelling van de architect Frank Lloyd Wright, de man achter het ontwerp van het Guggenheim in New York. Hoewel je voor het ‘kleine’ bedrag van elf euro de hele dag binnen kunst kunt bewonderen, zal elke local je zeker aanraden om ook een rondje rond het gebouw te maken. Op alle vier de hoeken van het museum wordt door fascinerende beelden de wacht gehouden. Op een hoek kijkt een tien meter hoge metalen spin ‘Mama’ van Louise Bourgeois op het museumpubliek neer. Mijn favoriet staat echter bij de ingang: de twaalf meter hoge en met bloemen bedekte Puppy  van Jeff Koons.

“Puppy”

Fun facts

• Sinds de opening van het Guggenheim Museum ziet Bilbao het aantal toeristen elk jaar ongeveer met 6 procent stijgen
• Het Guggenheim in Bilbao heeft als bijnaam de Zilveren Artisjok
• Een paar dagen voor de opening van het museum werd ontdekt dat drie als tuinmannen verklede ETA-terroristen bezig waren een bom in het kunstwerk “Puppy” te verstoppen
• Er zijn 2,000 stroomketens, 1,375 voedingskasten en meer dan 80 dimpanelen in het museum nodig om de expositieruimtes van het juiste licht te voorzien
• Het museum had ook een stevig prijskaartje: 89 miljoen dollar.
• De software gebruikt voor het ontwerpen van het museum was oorspronkelijk bedoeld voor de bouw van Franse Mirage-straaljagers

Klik hier om terug te keren naar het Mi(ni)sterie van architectuur

Special Topic: Frank Lloyd Wright

Op deze blog heb ik ondertussen al meer da 20 werken besproken. Door deze werken heen zouden kenners al kunnen vaststellen welke architecturen mij het meest interesseren. Om nog iets meer inzage in mijn favoriete architecturen te geven bespreek ik in deze special topics mijn favoriete architecten.

De eerste, en ongetwijfeld de meest invloedrijke voor de architectuur uit de 20^e eeuw is Frank Lloyd Wright.

Biografie

Frank Lloyd Wright

Op 8 juni 1867 werd Frank Lloyd geboren in Wisconsin, USA.  Sinds zijn geboorte was hij altijd al geïnteresseerd in tekenen en ontwerpen. Zijn moeder, Anna Lloyd Jones Wright, gaf hem hierin ook voldoende steun e kocht hem speelgoed dat aan sluitte bij zijn interesse. Om er toch geen vakidioot van te maken, besloot zijn moeder af en toe te breken met zijn obsessie voor ontwerpen. Daarom besliste ze om Frank Lloyd naar een prairie te sturen om er te werken. Het werk dat hij op jonge leeftijd deed op deze prairie, inspireerde hem om de natuur in zijn latere werken te betrekken. Op 19 jarige leeftijd schrijft Frank Lloyd zich i aan de universiteit van Wisconsin om er architectuur te studeren, waarna hij later aan de slag gaat bij het architectenbureau van Sullivan (een ander bekend en invloedrijk architect). Hij werkt er 7 jaar, maar na een discussie over enkele arbeidsomstandigheden beslist hij om in 1892 zijn eigen bureau op te stellen. En met succes! In zijn eerste jaren als zelfstandig architect ontwerpt hij vooral woningen. Eerst in Illinois (waar hij lange tijd woonde), later ook in andere Amerikaanse staten, en zelfs buiten de Amerikaanse grenzen. Na een zeer succesvolle carrière sterft Wright op 9 april 1959 op 92-jarige leeftijd. Zelfs in zijn laatste levensjaar was hij nog actief als architect. Wright trouwde in totaal 3 keer: in 1899 met Catherine Lee Tobin, waarmee hij 5 zonen en een dochter heeft. In 1903 stopt de relatie en gaat Wright verder met Martha Bortwick. Toen zij in 1914 vermoord werd, laste dat  jaar een pauze in. In 1923 trouwt hij met Miriam Noel, en in 1928 trouwt hij met Olgivanna Hinzenburg, waarmee hij nog dochter kreeg .

Stijl

Huis voor Kaufmann “Fallingwater”

Wright had het geluk dat hij in een periode opgroeide waarin veel nieuwe bouwmaterialen gebruikt werden (zoals beton) maar ook waarin nieuwe toepassingen voor oudere bouwmaterialen werden gevonden (zoals glas en ijzer). Deze bouwmaterialen combineerde hij met zijn eigen stijl. Zoals hierboven reeds werd geschreven haalde Wright veel inspiratie op de prairies. Deze liefde voor de natuur wou hij zoveel mogelijk in zijn werken steken. Zijn doel was om steeds een gebouw te bouwen dat een was met de natuur. Typische kenmerken van Wrights’ architecturen zijn de licht hellende daken, de lage hoogte van de gebouwen, de rustige silhouetten, de compacte massieve schoorstenen en de lange horizontale lijnen die hij gebruikt in zijn werken. De lange horizontale lijnen doen zijn werken passen bij het aardoppervlak, wat een rustig effect creëerde . Ook openheid was belangrijk voor Wright. In veel van zijn werken kan je dit terugvinden in de structuur van de gebouwen. Vaak worden de verdiepingen niet gedragen door de buitenmuren, waardoor het een open effect creëert. Ook de daken hangen vaak tot ver boven de buitenmuren. Dit deed Wright bewust, om een zo open mogelijke sfeer te creëren, maar hij zag er ook de vormen van overhangende constructies, zoals bomen, in terug.

Belangrijke werken

Mile high tower, “The Illinois” concepttekeningen

• Wright ontwierpin totaal meer dan 300 woningen. Hieronder een zeer beperkte selectie:
  • Huis voor Charles Ennis
  • Huis voor Alice Millard (la Miniatura)
  • Huis voor Kaufmann (Fallingwater)
  • Huis voor Hanna (Honeycomb House)

• In 1956 ontwierp Wright als eerste een toren die 1 mile (1609,344m) hoog zou worden. Het ontwerp had een driehoek als basis, en zou daarom sterk genoeg zijn om de kracht van de wind op te vangen. De toren werd nooit gebouwd wegens geldgebrek. Ter vergelijking, de toren zou dubbel zo hoog zijn als de hoogste toren ter wereld nu: De Burj Al Khalifah.
• Een van de meest bekende werken is, naast ‘Fallingwater’,het Guggenheim museum in New York.

  

  Guggenheim museum New York

Fun facts:

• Frank Lloyd’s vader was een zeer goed pianospeler. Hij speelde voor het slapengaan steeds een werk van Beethoven voor Frank Lloyd
• Wright schreef ook boeken over architectuur.
• In 1923 verwoest een aardbeving in Kanto (Japan) grote delen van de stad Tokyo. Het Imperial hotel van Wright overleefde de aardbeving, dankzij een zeer sterke en technische basis en visie van Wright.

Klik hier om terug te gaan naar het Mi(ni)sterie van Architectuur

*Dit Artikel werd geschreven door Bart Van Nieuwenhuyse. Student postgraduaat digitale marketing en communicatie aan de Ehsal Management School